Nhật Bản - Phần 2: Người Nhật văn minh...

Tiếp nối những cảm nhận của tôi về xứ sở mặt trời mọc trong chuyến công tác đầu tiên tới đây.

Meiji jingu~

Phần 2 – Người Nhật văn minh…

Điều tôi ấn tượng nhất về con người ở đây là văn hóa xếp hàng – giống y hệt như mô tả trong các sách báo ở nhà mà tôi đã đọc. Họ xếp hàng mọi lúc mọi nơi: chờ xe bus: xếp hàng; chờ tàu điện ngầm: xếp hàng; chờ lên thang máy – xếp hàng; chờ thanh toán trong siêu thị - dĩ nhiên xếp hàng; thậm chí chờ đi vệ sinh – xếp hàng. Tôi hầu như không bao giờ thấy cảnh chen lấn xô đẩy, dù là trong khung giờ cao điểm lúc đi làm hay đi chơi. Văn hóa xếp hàng trong tiềm thức của họ đã đạt tới đỉnh cao.

Bố mẹ dắt con xếp hàng ngoài trời nắng cạnh ga Ueno (Yamanote line) để đăng ký cái gì đó.

Ở các địa điểm vui chơi đông đúc, việc xuất hiện hàng dài người xếp hàng ngay ngắn chờ tới lượt vào siêu thị tiện lợi combini (7eleven, family mart, lawson, etc.) mua đồ hay vào hàng quán mua thức ăn nhanh (kiểu như xiên thịt) là không hề hiếm. Lúc này nếu bạn có nhu cầu giải quyết đi nhẹ hay đi nặng, xin chúc mừng nếu bạn là nam, sẽ nhanh tới lượt bạn thôi. Ngược lại, trước nhà vệ sinh công cộng dành cho nữ thường là một hàng người dài hơn đang chờ. Có khi phải mất tới 15 phút mới tới lượt.

Xếp hàng mua thức ăn ở quán rong ở lễ hội pháo hoa Sumida (2018/07/29)

10 giờ tối vẫn xếp hàng ngay ngắn chờ xe bus nhé!

Điều tôi ấn tượng thứ hai về người Nhật không gì khác ngoài văn hóa vứt rác. Đường phố và các địa điểm công cộng rất sạch sẽ dù có rất ít thùng rác. Nếu có thì trước hết tôi phải phân loại rác thải là gì (chai nhựa tái chế, vỏ lon, hay các loại rác khác) rồi vứt vào thùng tương ứng. Tôi thường đem túi nilon để đựng rác sau khi sử dụng, cất trong túi xách, đợi cuối ngày về vứt ở thùng rác khách sạn cho tiện.

Trên các phương tiện truyền thông Việt Nam, rất dễ bắt gặp các bài báo nói về cổ động viên Nhật tự dọn rác sạch sẽ sau mỗi trận bóng đá. Trước đây tôi vẫn nghi ngờ đó là một chiêu PR cho đất nước của họ. Cho tới khi tôi có dịp tham gia hai lễ hội pháo hoa ở cảng Yokohama và công viên Sumida Tokyo. Trong suốt và sau lễ hội, mọi người đều có ý thức thu dọn những gì mình đã sử dụng. Không hề thấy cảnh túi nilon, chai nhựa, hộp xốp,… vương vãi khắp nơi. Hình ảnh đó đã miêu tả rõ ràng nhất về văn hóa giữ gìn vệ sinh nơi công cộng đã in sâu vào thói quen của họ. Thực sự tôi rất nể phục.

Ngoài lề một chút, thời điểm giữa tháng 7 tới đầu tháng 8 rất nhiều lễ hội pháo hoa được tổ chức trên khắp đất nước.

Pháo hoa ở cảng Yokohama.

Pháo hoa ở công viên Sumida.

Một chuyện cũng phải kể tới là văn hóa hút thuốc lá. Số lượng người hút thuốc lá ở Nhật rất nhiều, trong số đó có không ít nữ giới. Tuy nhiên họ không hút thuốc lá tùy tiện nơi công cộng do mức phạt cao. Chính phủ đã quy hoạch những khu vực được dành riêng cho người hút thuốc ở bến tàu xe, trong công viên hoặc trong quán cà phê. Những khu vực này có biển báo hiệu cho phép và được quây kín xung quanh. Nhờ đó, tình trạng các mẩu thuốc bị vứt bừa bãi cũng không có. Nhắc lại mới nhớ, tôi từng ngồi trong một quán cà phê cho phép hút thuốc nằm cạnh đường, ngoài trời nắng nóng gần 40 độ. Có nhiều người chỉ ghé vào mua cốc cà phê chỉ để ngồi hút xong điếu thuốc rồi lại đi ra. ^.^

Một khu vực cho phép hút thuốc lá ở Machida.

Để kết thúc phần II, tôi sẽ note nhanh một vài điểm hay tôi đã học được như sau:

Luôn nói cảm ơn và xin lỗi: Rất dễ để được arigatou gozaimasu, sumimasen hay gomenasai ở Nhật Bản. Nhường đường cho người khác - sumimasen, vô tình va phải trên tàu điện – sumimasen, mua hàng hóa dù chỉ là chai nước 100 yên hay mấy quả chuối 94 yên – arigatou gozaimasu, etc. 

Văn hóa thang máy: người đứng gần bảng điều khiển sẽ là người ấn nút giữ cửa mở cho người khác đi ra trước. Họ sẽ là người ra cuối cùng. Những người ra trước sẽ cúi đầu kèm theo câu nói quen thuộc: sumimasen.

Văn hóa đi thang cuốn: luôn đứng về phía bên trái, và cách người đứng trước một bậc thang (trừ khi bạn đi với gấu hoặc quá đông người phía sau). Phía bên phải sẽ dành cho những người muốn bước đi lên (không đứng).

Văn hóa đi tàu điện ngầm: đứng thành hai hàng ở vạch kẻ sẵn. Lúc tàu dừng lại thì rẽ ra hai bên nhường đường cho người trên tàu xuống hết trước, sau đó mới lần lượt đi lên.

Văn hóa chụp ảnh: không tùy tiện chụp hình người khác. Chụp hình toàn cảnh rộng thì không sao, nhưng nếu “focus” vào một người cụ thể thì phải xin phép và được sự đồng ý của người đó. Đó là lý do tại sao các dòng điện thoại bán ra tại Nhật đều không thể tắt âm thanh chụp ảnh.

Nhật Bản, ngày cuối tháng 7,
Một số bức ảnh được chụp bởi L.T.N. Thank U~~~

To be continued...